Erzurum Lala Paşa Camii-1562(Lala Mustafa Paşa Camii)
Mimarisi Mimar Sinan olan bu camii 3 kapısı 28 penceresi olan 1562 yılında Lala Mustafa Paşa adına yaptırılmıştır Diğer ismi ise Lala Mustafa Paşa Camii olarak da geçmektedir Osmanlı’ya ait Erzurum’da Ayaz Paşa Camisinden sonra ikinci camii olarak bilinmektedir. Tam merkezde büyük ihtişamlı , camii avlusu sade, mimarisi çok güzel, içerisi huzur verici, etrafı insanların güzel vakit geçirdiği aynı zamanda da çay içip oturabilecekleri şekilde düzenlenmiştir. Ünlü şairimiz olan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ‘’Beş Şehir’’adlı eserinde Lala Paşa Camisini küçük bir pırlantaya benzetmektedir. Lala Paşa Camiinin girişinde Osmanlı Padişahı 4.Mehmet tarafından yazdırılan Erzurum’dan vergi alınmayacaktır fermanı okutulmuştur . 17. Yüzyılda Erzurum’da bulunan Evliya Çelebi Seyahatname’sinde imam ve müezzini hakkında dikkat çekici ifadelerde de bulunmuştur. Bir rivayete göre zamanın birinde Hızır a.s’nin burada namaz kıllarken ona bir mümin rastlar sohbet ederken Hızır olduğunu öğrenir ondan vakit namazının bir vaktini burada kılmasını istemiştir hızır a.s bundan sonra her gün namaz vakitlerinden birini Lala Paşa Camiinde kıldığı söylenmektedir.
Adres : Lalapaşa 25200 Yakutiye/Erzurum
Erzurum Ulu Camii
Beylikler ve Selçuklular döneminde Anadolu' da
yapılmış camilerin çoğu çok sütunlu Ulu Camii şemasındadır. Bunların ilk
örnekleri den biri olan yapı da Erzurum Ulu Camidir. 1179 yılında
Saltukoğulları'ndan Nasirüddin Muhammed tarafından Ebü'l Feth Mehmed'e
yaptırılmıştır. İlk yapımında düz çatılı olan cami dönem dönem yapılan
onarımlarla değişime uğramıştır. Günümüzdeki hali sivri kemerlerle birbirine
bağlı 24 taş paye ve 16 duvar payesi üzerine inşa edilmiş kubbe ve tonozlardan
(biçimi alttan içbükey olmak üzere taş ve tuğlayla örülmüş, yarım silindir
biçiminde tavan örtüsü) oluşmaktadır. Oldukça geniş olan caminin mihrap önü
bölümü ahşap kırlangıç kubbeyle örtülmüş aynı eksen üzerinde yer alan ve
ortasında aydınlık feneri bulunan diğer kubbe taş mukarnas dolgularla
süslenmiştir. Caminin ilk yapısından geriye sadece mihrabı kalmıştır. Camii ilk
yapıldığı şekliyle günümüze ulaşamamışsada Saltuklular'dan kalan iki camiden
biri olması sebebiyle önemlidir. 22.yüzyılda Anadolu'da yapılan Ulu Camilerin
mihrabın bulunduğu orta mekana ağırlık veren mimarı anlayışı ve geometrik
motifli taş süslemesiyle Türk sanatının bütünlüğü içinde yerini almaktadır.
Adres: Camiikebir Mh., 25200 Yakutiye/Erzurum
Erzurum Pervizoğlu Camii
Birleşik olan medrese ile birlikte Pervizoğlu
Hacı Mehmet Efendi tarafından yaptırılmıştır. Hicri takvime göre 1128
tarihinde, Miladi takvime göre 1715 tarihinde yaptırıldığı giriş kapısının
üzerinde mermer bir tabelaya yazılı olan Pervizoğlu Camii Ayazpaşa
Mahallesi'nde bulunmaktadır. Erzurum'da gördüğüm en güzel tarihi yapılardan
biridir küçük ama bir o kadar da güzel ve huzur verici olduğunu söyleyebilirim
gir içine bir kenarda otur ve huşu içinde huzurun kucağına bırak kendini kesinlikle
iyi gelecektir mutlaka görülmesi gereken yerlerden biridir.
Adres: Mirza Mehmet Mh., 25200 Yakutiye/Erzurum
İbrahim Paşa Camii
Camii kitabesine göre İbrahim Ethem Paşa
tarafından hicri takvime göre 1161 miladi takvime göre ise 1748 tarihinde
yaptırılmıştır. Yapının kapı kemerinin üzerinde bulunan 43 x 64 cm
ölçülerindeki mermer kitabe, tâlik hatla yazılmış olup, beş satır ve iki
sütundur şair Haşim tarafından yazılmıştır. Caminin mihrabında 47 x 38 cm
ölçülerinde mermer kitabe yer almaktadır. Camide, kaidelerinde kitabeleri yer
alan Şamdanlardan biri hicri takvime göre 1161 miladi takvime göre ise 1748
tarihinde İbrahim Paşa tarafından, diğeri 1212 H.-1797 M. tarihinde İbrahim
Paşa'nın kızı Muhsine hanım tarafından ve diğer ikisi 1347 H.-1928 M. tarihinde
Alemdar Zade Abdurrahman'ın eşi Saniye Hanım tarafından vakfedilmiştir.
Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188
sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.
Plan ve
Mimari Özellikleri; Kare planlı ve
tek kubbeli olarak yapılmış olan camii üç gözlü son cemaat yeri mevcuttur. Son
cemaat yeri kubbelerle örtülü olup yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanan
mukarnas başlıklı dört sütun tarafından taşınmaktadır. Caminin doğu ve batı
cephelerinde altta dikdörtgen formlu üçer pencere ve üstte yuvarlak kemer
formlu birer penceresi bulunmaktadır. Kuzey cephede girişin iki yanında birer
pencere, güney cephesinde ise dikdörtgen formlu ikisi mihrabın yanında, biri
mihrabın üzerinde yuvarlak kemerli pencere görülmektedir. Caminin kuzeybatı
köşesinde yer alan minare, kare kaideli silindirik gövdelidir. Kaideden
silindir gövdeye geçişte köşeler pahlanmıştır şerefe altlığında iki sıra iri
mukarnaslardan oluşan süsleme görülmektedir
cami kapısı düz atkı taşlı olup sivri kemerlidir. Girişteki sivri
kemerin köşelerinde başlıklı sütunceler bulunmakta kapı üç yönden iç ve dış
bükey silme ile sınırlandırılmıştır. Harim kısmı kubbe ile örtülü olup, kubbeye
geçişlerde kullanılan tromplar sekizgene dönüştürülmüş, bunun üzerine de
kubbenin oturduğu dairevi kasnak yerleştirilmiştir. Mihrap beş kenarlı olup
kesme taştır. Dört sıra mukarnastan oluşan bir kavsaraya sahip olup caminin
ahşap minberi 20. yüzyıl eseridir.
Adres: İbrahim Paşa Mh., 25200 Yakutiye/Erzurum
Üniversite Cami
(Yapılışı tarihi 1970)
Güzel nezih bir camii üniversite merkezinde öğrencilerin uğrak alanında lavabolar abdest yerleri gayet temiz ve nezih cami içerisinde ki yazılar gayet gösterişli güzel aydınlatma yapılmıştır çok güzel ortam çok huzur verici tabi camilerin en güzel zinneti cemaattir.
Adres: Atatürk Mh., 25240 Yakutiye/Erzurum
Erzurum Derviş Ağa Camii
Erzurum Derviş Ağa Camii, Hacı Derviş İbrahim
Ağa tarafından 1717 yılında Erzurum ili merkezinde yaptırılmış, Osmanlı
mimarisi özelliklerine sahip tarihi bir camidir. Merkezi bir yerde Tahtacılar
semtinde tarihi bir camidir
Adres: Kadana, Tahtacılar Sk. No:31, 25030 Yakutiye/Erzurum
Erzurum Ayazpaşa Camii
Erzurum Ayazpaşa Camii Kanuni Sultan Süleyman
döneminde 1558-1560 yıllarında Erzurum'da valilik yapmış olan Ayaz Paşa
tarafından Erzurum ili merkezinde yaptırılmış, Osmanlı mimarisi özelliklerine
sahip tarihi bir camidir. Huzurla ibadet edilecek bir mabed tadili erkana
dikkat ediliyor. Teravih namazını hatimle kılanların yüzlerce yıldır devam
ettiği Osmanlı nın Erzurum daki ilk eserlerden biridir.
Adres: Rabia Ana, Ayazpaşa Cd. No:31, 25030 Yakutiye/Erzurum
Muratpaşa Camii
Murat Paşa Camisi; Bulunduğu mahalle ve caddeye
adını veren camii II. Selim’in paşalarından Kuyucu Murat Paşa tarafından 1573
yılında yaptırılmıştır. Yapı, bitişiğinde bulunan hamam, Ana Hatun Türbesi ve
Ahmediye Medresesi ile bir bütünlük oluşturmaktadır. Kare planlı caminin ibadet
mekânını, köşelerde tromplara oturan mukarnaslı 6 sütunun taşıdığı merkezi bir
kubbe örtmektedir. Son cemaat yerinin kemerlerini ayakta tutan yuvarlak gövdeli
altı sütun, depremlerde zarar gördüğünden, çevreleri madeni bileziklerle
desteklenmiştir. Kubbe kasnağında 12 pencere ve altında bir ayet işlemesi yer
almaktadır.
Adres: Atalar, Muratpaşa Cd. No:8, 25100 Yakutiye/Erzurum
Erzurum Caferiye Camii
Kare plan üzerine tek kubbeli inşa edilen
Osmanlı eseridir. Kitabesi 1645 yılını işaret eden eser, şehrin ana caddesi
Cumhuriyet Caddesi üzerinde Hacı Cafer tarafından yaptırılmış eser yanında
halen aktif bir medrese bulunmaktadır kesinlikle görülmesi gereken yerlerden
biridir. Mimari tarz: Osmanlı mimarisidir.
Adres: Caferiye Mh., 25200 Yakutiye/Erzurum
Kurşunlu Camii
Sadece camii değil bir kurtuluş mücadelesinin
başladığı medrese Osmanlı Rus harbinde selalar ile halka milli şuuru aşılayıp
tabyalara giden halkın toplanma mekanlarından biridir. Nene hatunların Bebem
Anasız buyur VATANSIZ büyüyemez diye kundaktaki bebekleri bırakıp vatan
savunmasına koştukları mekandır. Ahşap işçiliğinin en güzel şekilde yansıtıldığı
ve zamanının desen ve izlerini en iyi şekilde yansıtan camii’nin yani sıra
medrese ve hamam olmak üzere bina edilmişdir.
Adres: Mirza Mehmet Mh., 25200 Yakutiye/Erzurum
